Το παρακάτω κείμενο είναι του Κωστή του Σκιαδά,γιού του Θοδωρή(πρώην τελώνη Σίφνου) και της Θώμης Σκιαδά ο οποίος μεγάλωσε στις Καμάρες Σίφνου και φυσικά είναι Σιφνιός.Είχαμε την τιμή και την χαρά να επικοινωνήσει μαζί μας για το εάν μας ενδιαφέρει ένα θέμα-άρθρο για την ζωή στο Καστελλόριζο μέσα από τα μάτια ενός Σιφνιού,μιας και αυτή την εποχή υπηρετεί αποσπασμένος στον Δημοτικό Αερολιμένα Καστελλορίζου εκτελώντας χρέη Αερολιμενάρχη. Φυσικά και μας ενδιαφέρει και έτσι στο παρακάτω άρθρο μας μεταφέρει λοιπόν το κλίμα που επικρατεί αυτή την εποχή, την ζωή των κατοίκων, τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις, τις σχέσεις των κατοίκων με τους Τούρκους και γενικά την ζωή στο νησί.Αφού τον ευχαριστήσουμε ακόμη μια φορά παρουσιάζουμε το άρθρο:

72 μίλια ανατολικά της Ρόδου και σε απόσταση μόλις 1,2 μιλίων από τις ακτές της Τουρκίας βρίσκεται το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελλορίζου. Το μεγαλύτερο νησί, η Μεγίστη (Καστελλόριζο) καταλαμβάνει έκταση περίπου 9 τετραγωνικών χιλιομέτρων ενώ περιστοιχίζεται από μικρότερα νησάκια με κύρια το νησί της Ρω στα Δυτικά και της Στρογγύλης ή Στρογγυλής στα νοτιοανατολικά.

Το Καστελλόριζο έχει πληθυσμό περίπου 250 μονίμων κατοίκων. Το νησί, ως το Ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας, το καθιστά τοποθεσία ύψιστης στρατηγικής σημασίας, με αποτέλεσμα να έχει αναπτυχθεί ένας σημαντικός αριθμός προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων που φτάνει τα 300 περίπου άτομα. Αυτή η παρουσία, τονώνει το ηθικό και παράλληλα ενισχύει το αίσθημα ασφαλείας των ακριτών.

 Σε αντίθεση με την γενικότερη αντίληψη που έχει σχηματίσει η κοινή γνώμη, οι σχέσεις με τους γείτονες Τούρκους ήταν και παραμένουν άριστες, ενώ το κλίμα έντασης που καλλιεργείται κατά καιρούς, δεν φαίνεται να προβληματίζει ιδιαίτερα τους κατοίκους του Καστελλορίζου. Με την πάροδο των χρόνων, Έλληνες και Τούρκοι έχουν αναπτύξει έντονες εμπορικές σχέσεις, δεσμούς φιλίας, ενώ δεν λείπουν και περιπτώσεις σύναψης συζυγικών σχέσεων, με αποτέλεσμα  την δημιουργία οικογενειών και στα δυο απέναντι άκρα. Του Καστελλορίζου από την μια και του παραθαλάσσιου οικισμού Κάς από την άλλη. 

Το Καστελλόριζο αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους γείτονες. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, τα δρομολόγια από το Καστελλόριζο προς το Κας και αντίστροφα είναι πλήρη, με τις ταβέρνες του νησιού να γεμίζουν από Τούρκους αλλά και τουρίστες από τα παράλια που απολαμβάνουν φρέσκο ψάρι στο γραφικό λιμάνι της Μεγίστης.

Συγκοινωνίες – Ιατρική περίθαλψη

Οι συγκοινωνίες και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αποτελούν τα κυρίαρχα προβλήματα του νησιού. Κατά τους χειμερινούς μήνες, δύο ακτοπλοϊκά και τρία αεροπορικά δρομολόγια την εβδομάδα, συνδέουν το Καστελλόριζο με την Ρόδο. Η ιδιαιτερότητα του μικρού λιμανιού της Μεγίστης το καθιστά ευάλωτο στους έντονους Βορειοδυτικούς ανέμους, με αποτέλεσμα την συχνή αδυναμία προσέγγισης του ογκώδους ΕΓ/ΟΓ της Blue Star Ferries. 

Παράλληλα, η τοποθεσία και ιδιομορφία του Αερολιμένα του νησιού που το καθιστά ευάλωτο στους ανέμους, σε συνδυασμό με τον μικρό διάδρομο (μόλις 798 μέτρα)καθιστά αδύνατη την προσγείωση του μικρού αεροσκάφους τύπου DH8A όταν πνέουν άνεμοι έντασης μεγαλύτερης των 21 κόμβων (5 μποφόρ). 

Γίνεται λοιπόν σαφές ότι κατά τους χειμερινούς κυρίως μήνες το νησί μπορεί να αποκοπεί από την υπόλοιπη Ελλάδα για διάστημα μεγαλύτερο της μιας εβδομάδας με ότι αυτό συνεπάγεται στην τροφοδοσία και τις προμήθειες καταστημάτων και νοικοκυριών.

Όσον αφορά τις υπηρεσίες υγείας, το μικρό Ιατρικό Κέντρο κρίνεται ανεπαρκές για τις ανάγκες του νησιού. Η έλλειψη εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού, η έλλειψη απαραίτητου φαρμακευτικού και ιατρικού εξοπλισμού σε συνδυασμό με τις περιορισμένες εγκαταστάσεις, αναγκάζει τους κατοίκους να απευθύνονται στην Ρόδο για την κάλυψη των υγειονομικών τους αναγκών. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι στατιστικά, το Καστελλόριζο είναι ανάμεσα στα νησιά με το μεγαλύτερο αριθμό αεροκομιδών για λόγους υγείας καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου.

Καλοκαίρι 

Με την έλευση του καλοκαιριού το μικρό και απομονωμένο Καστελλόριζο, μεταμορφώνεται σε ένα πολύβουο και κοσμοπολίτικο νησί που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από αντίστοιχους δημοφιλής προορισμούς των Κυκλάδων ή του Ιονίου. Οι επισκέπτες την περίοδο αυτή, έχουν πλέον την δυνατότητα να μετακινηθούν καθημερινά μέσω Ρόδου, είτε ακτοπλοϊκώς με γρήγορα και συμβατικά πλοία, είτε αεροπορικώς.

 Προσελκύοντας ποιοτικό κατά κύριο λόγο τουρισμό (Αυστραλούς, Ιταλούς, Τούρκους αλλά και Έλληνες) ο δήμος Μεγίστης συγκαταλέγεται σε έναν από τους πλουσιότερους της Ελλάδας, αναλογικά με το μέγεθος και τον πληθυσμό του. Τα πολυτελή γιώτ συνωστίζονται στο γραφικό λιμάνι, με τους διάσημους ιδιοκτήτες και καλεσμένους τους να έχουν την τιμητική τους. Τα τα πλουσιοπάροχα δείπνα και τα ξέφρενα πάρτυ στο μικρό λιμάνι δίνουν έναν ‘γκλάμουρ’ αέρα στο κατά τα άλλα ήσυχο νησί της Δωδεκανήσου.

Η φιλοξενία

Οι κάτοικοι δραστηριοποιούνται στον τουριστικό κυρίως τομέα όντας ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων, εστιατορίων και καφέ-μπάρ που αναπτύσσονται στην παραλιακή ζώνη του λιμανιού του Καστελλορίζου και στον οικισμό Μανδράκι. Φυσικά δεν λείπουν και οι κάτοικοι που ασχολούνται επαγγελματικά με την αλιεία, με το φρέσκο ψάρι να κυριαρχεί στους καταλόγους και τα μενού της πλειοψηφίας των καταστημάτων εστίασης. 

Το επικρατέστερο χαρακτηριστικό των κατοίκων του ακριτικού νησιού είναι το έντονο στοιχείο της φιλοξενίας. Χαρακτηριστική είναι η προσωπική μου εμπειρία, όπου για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 2016 κλήθηκα σε υπηρεσία να εκτελέσω καθήκοντα Αερολιμενάρχη στον Δημοτικό Αερολιμένα Καστελλορίζου. Οι κάτοικοι από την πρώτη στιγμή με έκαναν να αισθανθώ ιδιαίτερα οικία, προσκαλώντας με σε κάθε συγκέντρωση και κοινωνική δραστηριότητα του νησιού. Ο χειμώνας του 2016 ήταν χαρακτηριστικός για το Καστελλόριζο και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς εκατοντάδες παράτυποι μετανάστες έρρεαν από τις Τουρκικές ακτές, δημιουργώντας έντονες αναταράξεις στην κοινωνική ζωή των νησιών. Την περίοδο εκείνη καθημερινά έβγαιναν σχεδόν καθημερινά στις ακτές της Μεγίστης περί τους 30 μετανάστες στο μικρό νησί των 200 κατοίκων. Αποτέλεσμα αυτού ήταν περιφερικά του λιμανιού να συνωστίζονται περισσότεροι μετανάστες από κατοίκους δημιουργώντας εκρηκτική ατμόσφαιρα. Παρόλα αυτά οι κάτοικοι ανταποκρίθηκαν ανθρωπιστικά προσφέροντας στέγη, φαγητό και είδη πρώτης ανάγκης. Ήταν μια ακόμη απόδειξη του φιλόξενου πνεύματος των Καστελλοριζιών.

Χαρακτηριστικά

Στην παραλιακή ζώνη του λιμανιού του Καστελλορίζου, η εικόνα των πολύχρωμων παραδοσιακών σπιτιών νεοκλασικού τύπου με τα ξύλινα μπαλκόνια και παράθυρα, είναι αυτή που έχει κάνει το νησί σημείο αναφοράς. Το  νησί αποτελεί βιότοπο της χελώνας Καρέτα-Καρέτα η παρουσία της οποίας γίνεται αμέσως αντιληπτή στο λιμάνι και σε πολύ κοντινή απόσταση, καθώς μεμονωμένα άτομα είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένα με τον άνθρωπο.

Η χρήση αυτοκινήτου για τον επισκέπτη θεωρείται μάλλον περιττή μιας και η πρόσβαση σε όλα τα σημεία ενδιαφέροντος είτε βρίσκονται σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 2 χιλιομέτρων είτε είναι προσεγγίζονται από θαλάσσης (παραλία Αγίου Γεωργίου, γαλάζια σπηλιά κ.α). Να σημειωθεί ότι ο μεγαλύτερος σε απόσταση δρόμος 2,5 περίπου χιλιομέτρων, είναι αυτός που ενώνει το λιμάνι με τον Δημοτικό Αερολιμένα του Καστελλορίζου.

Ο οικισμός απλώνεται περιμετρικά του κόκκινου βράχου (Καστέλο Ρόσο), από τον οποίο εικάζεται ότι πήρε το όνομά του το νησί. Στην κορυφή του, δεσπόζει το κάστρο των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη. Το κάστρο έκτισαν οι Ιωαννίτες ιππότες τον 14^ο αιώνα, όταν και κατέλαβαν το νησί,  χρησιμοποιώντας υλικά από την αρχαία ακρόπολη.  Το 1788 ο Λάμπρος Κατσώνης από θαλάσσης το κατέστρεψε αναγκάζοντας τους Τούρκους να εγκαταλείψουν το νησί. Σήμερα από το κάστρο σώζονται μόνο ερείπια του εσωτερικού μέρους του και τα τείχη. Ωστόσο μια επίσκεψη προσφέρει μαγευτική θέα στο Αιγαίο και τα απέναντι μικρασιατικά παράλια. Στον ίδιο χώρο θα βρείτε το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό μουσείο του νησιού με πληθώρα εκθεμάτων ιστορικής σημασίας. Χαρακτηριστικά του νησιού είναι ο Λυκιακός τάφος του 4^ου αιώνα πΧ που βρίσκεται πάνω από το υπέροχο μονοπάτι παράλληλα με την θάλασσα προς τον οικισμό Μανδράκι,  το Δημαρχείο στην περιοχή Κάβος και η νέα αγορά που είναι δυο αρχιτεκτονικά κοσμήματα με καμάρες, το τζαμί από την Ιταλική κατοχή στην είσοδο του λιμανιού, η «Σαντράπεια Αστική Σχολή» του 1903 που αποτελεί το σπουδαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα του νησιού (δίπλα από την εντυπωσιακή Μητρόπολη των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης), το Εντευκτήριο στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου του Πηγαδιού, όπου στεγάζονταν το νηπιαγωγείο στις αρχές του 20^ου αιώνα, η  προτομή της σπουδαίας και ιστορικής κυράς της Ρω στην πλατεία Χωραφιών και το μνημείο αγνώστων στρατιωτών στο λιμάνι. Από το αρκετά εκτεταμένο για τα δεδομένα της έκτασης του νησιού, δίκτυο μονοπατιών, το σπουδαιότερο και ποιο χαρακτηριστικό είναι αυτό που ξεκινάει από τον οικισμό με 401 ασβεστωμένα σκαλιά και φτάνει στον Άγιο Γεώργιο του Βουνού. Ένα εγκαταλελειμμένο Μοναστήρι του 18^ου αιώνα που βρίσκεται στην περιοχή του Παλαιόκαστρου χτισμένο σε ένα ύψωμα μοιάζοντας με απόρθητο φρούριο περιστοιχισμένο από τεράστιες φυσικές πλάκες. Μέσα στην εκκλησία υπάρχει και η κατακόμβη του Αγίου Χαράλαμπου. 

Τέλος, η μαγευτική Γαλάζια Σπηλιά (σπήλαιο του Παραστά) αποτελεί το χαρακτηριστικότερο μνημείο φυσικού κάλλους του Καστελλορίζου. Πρόκειται για μια σπηλιά νοτιότερα της περιοχής Ναύλακας, με την είσοδό της να βρίσκεται ένα μόλις μέτρο πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Το φως του ήλιου διαθλάται μέσα από το νερό και αντανακλάται στο εσωτερικό της σπηλιάς, παράγοντας έτσι ένα εκθαμβωτικό μπλε χρώμα. Το σπήλαιο είναι επισκέψιμο μόνο με βάρκα και μόνο με ήπιο κυματισμό. Σύμφωνα με ιταλικό τουριστικό οδηγό του 1929, η Γαλάζια σπηλιά αποτελεί το κορυφαίο αξιοθέατο στο νησί και επαρκή λόγο επίσκεψης.

Καστελλόριζο 29/05/2020

Για το kaipoutheos.gr

Σκιαδάς Κωνσταντίνος