του Νίκου Χρυσόγελου
π. ευρωβουλευτή
προέδρου της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ
H κλιματική κρίση επιδεινώνεται. Ακραία καιρικά φαινόμενα πλήττουν πολλές περιοχές του πλανήτη με ένταση και συχνότητα που αποδίδονται στην επιταχυνόμενη κατάρρευση του κλίματος. Χαρακτηριστικά ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δηλώνει: ” τέρμα η κλιματική κρίση, έχουμε μπει στη εποχή που ο κόσμος βράζει”. Η κλιματική κρίση και η απειλή εξαφάνισης πολλών ειδών έρχονται να συναντήσουν στα νησιά μια σειρά από άλλα προβλήματα: υπερ-τουρισμός, υπερβολική δόμηση, ασθενείς κοινωνικές υποδομές, ένα τοπίο που αλλάζει ραγδαία, προβλήματα με το νερό, κατάληψη παραλιών από ξαπλώστρες και υποβάθμιση του παράκτιου οικοσυστήματος, μια γεωργία που συρρικνώνεται για πολλούς λόγους και αυξάνει τον κίνδυνο διατροφικής κρίσης.
Και όμως υπάρχουν προτάσεις και λύσεις. Στην λογική αυτή ο Άνεμος Ανανέωσης – η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση για την προώθηση της πράσινης και κοινωνικής οικονομίας – προετοίμασε μέσα από μια συμμετοχική διαδικασία μια ολοκληρωμένη πρόταση για ένα ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο, ως μια πρόταση για τη μετάβαση του νησιού σε ένα πιο πράσινο και κοινωνικά δίκαιο και ανθεκτικό μοντέλο, με το ρόλο της κοινωνικής οικονομίας να είναι ιδιαίτερα σημαντικός.
Το ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο εκπονήθηκε από τον ΑΝΕΜΟ ΑΝΑΝΕΩΣΗ ως πρόταση προς τους φορείς και τους πολίτες της Σίφνου αλλά μπορεί όταν ολοκληρωθεί να αποτελέσει ένα πιλότο για παρόμοια σχέδια δράσης και για άλλα νησιά. Η πρόταση είναι αποτέλεσμα αρκετών συζητήσεων, εργαστηρίων, ημερίδων, ανάλυσης για τα δυνατά και αδύνατα σημεία της Σίφνου, τις δυνατότητες αλλά και τις δυσκολίες /εμπόδια (SWOT analysis), έρευνας, αλλά και αξιοποίησης καλών πρακτικών από διάφορες άλλες παρόμοιες περιοχές.
To ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο διαμορφώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος GRAPE – COSME στο οποίο συμμετέχουν ο ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ και ο Δήμος Σίφνου
Ο στόχος του Σχεδίου Δράσης
Ο στόχος του σχεδίου δράσης είναι να δρομολογήσει μια συζήτηση επί στρατηγικών θεμάτων για το μέλλον της Σίφνου αλλά και γενικά μικρών νησιών που έχουν παρόμοια ζητήματα. Και να βοηθήσει στην αντιμετώπισή τους μέσω μιας στρατηγικής πράσινης και κοινωνικής μετάβασης προς ένα πιο βιώσιμο μοντέλο. Το να παρακολουθούμε παθητικά ή αδιάφορα την κατάρρευση χωρίς να συμβάλλουμε όπως μπορούμε στον περιορισμό της ζημιάς στο κλίμα αλλά και χωρίς προετοιμασία για μια εποχή τεράστιων κινδύνων με πολύ ξηρασία αλλά και μεγάλες καταιγίδες, ανεμοστρόβιλους και υδροστρόβιλους, καύσωνες διαρκείας μας αφήνει απλώς έκθετους, χωρίς άμυνες απέναντι στην βίαια φαινόμενα που ζούμε αυτή τη χρονιά. Για τις καταστροφές που γίνονται στη χώρα (και σε άλλες περιοχές του πλανήτη) δεν φταίει μόνο η κλιματική κρίση αλλά και η απουσία κατάλληλης προετοιμασίας για αυτά που ξέρουμε ότι θα συμβούν και ήδη συμβαίνουν πλέον. Είμαστε αργά, είμαστε στο 12 και 30, όχι 12 παρά πέντε. Από το 2021 έχουν καεί στη χώρα 3.200.000 στρέμματα, πολλές περιοχές, όπως στη Θεσσαλία έχουν πληγεί ξανά και ξανά από πλημμύρες, Αυτά που ζουν χώρες στη ζώνη των μουσώνων (Πακιστάν, Αφγανιστάν, Ινδία) τα ζούμε πλέον στη Μεσόγειο, η μέση θερμοκρασία σπάει ρεκόρ ανόδου και η Μεσόγειος αποτελεί πλέον το επίκεντρο των ακραίων καιρικών φαινομένων που ξεσπούν λόγω κλιματικής κρίσης.
Αυτό που ξέραμε -ως μικρό νησί, κοινωνία, τοπίο και περιβάλλον – είναι σε μια διαδικασία μετάβασης και αλλαγής χωρίς όμως να έχουν συζητηθεί οι διάφορες δυναμικές που ωθούν στις αλλαγές αυτές στη Σίφνο ούτε όμως προς ποια κατεύθυνση επιθυμούν οι πολίτες της Σίφνου να κατευθυνθούν αυτές οι αλλαγές. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλά άλλα νησιά.
Το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει διαπιστώσεις και προτάσεις που είναι ίσως γνωστές σε πολλούς/ες κατοίκους και φίλους/ες μια και συζητούνται ευρέως πλέον. Αποτυπώθηκαν στην ανάλυση SWOT, αλλά αυτά τα θέματα πρέπει να αντιμετωπιστούν με συστηματικό, οργανωμένο και συνεκτικό τρόπο. όχι να μένουν σε επίπεδο ημερίδων, συζητήσεων, κουβέντας στην παρέα.
Το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει όμως και αλλά σοβαρά ζητήματα που ελάχιστα έχουν συζητηθεί στη Σίφνο, όπως πχ οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στην Αν Μεσόγειο και κατά συνέπεια στη Σίφνο με βάση τις πιο επικαιροποιημένες μελέτες και διαπιστώσεις επιστημονικών μελετών και διεθνών οργανισμών. Ή σχετικά με την ανάγκη οργανωμένης προετοιμασίας και προσαρμογής της Σίφνου (και φυσικά όχι μόνο της Σίφνου και των νησιών) στα νέα κλιματικά δεδομένα που γίνονται όλο και πιο ακραία και θα επηρεάσουν τις ερχόμενες δεκαετίες όλες τις εκφάνσεις της ζωής και της οικονομίας. Η ζημιά στην Ελλάδα μέσα στον αιώνα εξαιτίας της κατάρρευσης του κλίματος θα φτάσει το 1 τρις ευρώ (2,5 φορές το εξωτερικό μας χρέος). Μόνο το 2023 η οικονομική (χωρίς να υπολογίζουμε την οικολογική και κοινωνική) ζημιά από τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες θα ξεπεράσει τα 3 δις ευρώ. Το καλοκαίρι του 2023 είναι μια εποχή καμπής. Το φθινόπωρο μπήκε επίσης με έντονα καιρικά φαινόμενα σε διάφορες μεσογειακές (και όχι μόνο) χώρο. Μετά από αυτά τίποτα δεν θα είναι ίδιο. Έχουμε δηλαδή μπει στην εποχή όπου οι κρίσεις είναι η νέα κανονικότητα και οι κοινωνίες δεν έχουν προετοιμαστεί για αυτό. Από μια μέρα καύσωνα το χρόνο, κατά μέσο όρο, φέτος είχαμε πάνω από 20 μέρες και η πρόβλεψη είναι για πάνω από 30 καύσωνες το καλοκαίρι στο άμεσο μέλλον. Οι καύσωνες δεν σημαίνουν μόνο υψηλή θερμοκρασία αλλά και ανυπόφορη πίεση στο σώμα μας που σε συνδυασμό με προβλήματα υγρασίας μας κάνει να βιώνουν καταστάσεις ασφυξίας, έχουμε την αίσθηση ότι “θερμοκρασία που στην πραγματικότητα βιώνουμε είναι πολύ πιο υψηλή από αυτή που δείχνει το θερμόμετρο υπό σκιά”. Και ακολουθούν άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως πρωτοφανείς καταιγίδες.
Παράλληλα το καλοκαίρι στη Σίφνο και σε πολλά νησιά αντιμετωπίσαμε πάλι πολύ σοβαρά προβλήματα με το νερό. Η μείωση των βροχοπτώσεων κατά 20-40% λόγω της κλιματικής κρίσης θα οξύνει ακόμα περισσότερο το ήδη σοβαρό πρόβλημα. Δεν είναι μόνο ότι πληρώνουμε πολλά χρήματα για να αγοράζουμε εμφιαλωμένο νερό, είναι ότι δεν έχουμε για αρκετό καιρό νερό και για άλλες χρήσεις, έστω και δευτερεύουσες, και όταν έχουμε νερό αυτό είναι προβληματικό (ιδιαίτερα σε κάποια χωριά). Το ενεργειακό κόστος για τις αφαλατώσεις μεγαλώνει. Πόσες αφαλατώσεις μπορεί να προσθέσουμε και με τι κόστος οικονομικό και περιβαλλοντικό; Οι βίαιες καταιγίδες και η έντονη βροχόπτωση σε ελάχιστο χρόνο δεν συμβάλλουν στον εμπλουτισμό των υπόγειων νερών, αντιθέτως μπορεί να προκαλούν καταστροφές, πλημμύρες. Χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη και συνεκτική πολιτική για το νερό στη Σίφνο, δεν επαρκούν πλέον αποσπασματικά έργα για να καλύπτεται στοιχειωδώς η ζήτηση. Έχει αλλάξει δραματικά και η συμπεριφορά, οι απαιτήσεις, ο τρόπος που χρησιμοποιούμε το νερό, η κουλτούρα γύρω από το νερό. Η σοφή διαχείρισή του από ανθρώπους που δεν είχαν επιστημονική γνώση έχει δώσει τη θέση της σε εντελώς λάθος επιλογές, κάτι που σε συνδυασμό με τον υπερτουρισμό γιγαντώνει τα προβλήματα.
Στο Σχέδιο Δράσης διατυπώνονται προτάσεις και για τη συμμετοχή της Σίφνου στην ενεργειακή και πράσινη μετάβαση, και στην έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα μέχρι το 2035.
Στο σχέδιο αναδεικνύεται επίσης μια νέα προσέγγιση: η συντήρηση των ξερολιθιών στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής πολιτικής μετριασμού της κλιματικής κρίσης και ενίσχυσης της άμυνας απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Χρειάζεται σοβαρή εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, μεταφορά τεχνογνωσίας αλλά και αναζήτηση χρηματο-οικονομικών και άλλων εργαλείων για τη συντήρηση ενός μοναδικού δικτύου 2-3000 χλμ ξερολιθιάς, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι η γνώση και οι τεχνικές της ξερολιθιάς έχουν ενταχθεί πλέον στην Άυλη Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά του σχετικού καταλόγου της UNESCO.
Η Σίφνος διαθέτει μια πολύ ενδιαφέρουσα φυσική περιοχή NATURA. Στο Σχέδιο Δράσης αναδεικνύονται προτάσεις ώστε η προστασία και η διαχείρισή της να συμβάλλει όχι μόνο στην διατήρηση του σημαντικού οικοσυστήματος αλλά και στην δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας και στην ευημερία ολόκληρη του νησιού. Ο οικοτουρισμός μπορεί να είναι το κύριο μοντέλο τουρισμού, αλλά να μην περιοριστούμε εκεί. Γύρω από την οικολογική διαχείριση μπορούν να αναπτυχθούν νέες μορφές επιστημονικής παρακολούθησης που θα δώσει τη δυνατότητα σε νέους αθρώπους να εργαστούν σε ενδιαφέρουσες επιστημονικές δραστηριότητες.
Προτείνονται δύο καινοτόμες προτάσεις:
– ένα ανοιχτό κλιματικό οικολογικό εργαστήριο όπου θα παρακολουθούνται συστηματικά και σε βάθος χρόνου οι αλλαγές που συντελούνται στο νησιωτικό μας οικοσύστημα και ιδιαίτερα στην περιοχή NATURA εξαιτίας της κλιματικής κρίσης,
– ένα ανοιχτό εργαστήριο αναζήτησης και δοκιμών ενεργειακών εφαρμογών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ταιριάζουν καλύτερα στα χαρακτηριστικά των μικρών και μεσαίων νησιών.
Βασικά στοιχεία του Σχεδίου Δράσης αφορούν στο τοπίο, στις χρήσεις γης και στη μεταρρύθμιση του τουριστικού μοντέλου σταδιακά από τον καλοκαιρινό τουρισμό (που θα συρρικνωθεί σε κάποια χρόνια λόγω των καυσώνων και των υψηλών θερμοκρασιών που θα επικρατούν το καλοκαίρι) προς τον τουρισμό της δροσιάς, κυρίως άνοιξη και φθινόπωρο. Ο τουρισμός που ξέραμε θα καταρρεύσει, οι τουρίστες δύσκολα θα ταξιδεύουν το καλοκαίρι προς ζεστές περιοχές με καύσωνες που διαρκούν 30 μέρες, με τεράστιες φωτιές να καίνε τη χώρα. Ίσως μπορούμε να προετοιμαστούμε για “δροσερές” διακοπές του φθινοπώρου και της άνοιξης, αλλά σίγουρα πρέπει και να διαφοροποιηθεί άμεσα η οικονομία της Σίφνου, πριν την απότομη καθίζηση του τουρισμού. Αν καταστραφεί το τοπίο και καταρρεύσουν τα μονοπάτια και οι ξερολιθιές, θα χάσουμε όχι μόνο τον πολιτιστικό και οικολογικό πλούτο που έχουμε αλλά και θα είναι αδύνατο να στραφούμε ως νησί στον τουρισμό του φθινοπώρου ως την κύρια πλέον τουριστική δραστηριότητα, αφού ο τουρισμός του καλοκαιριού σε μερικές δεκαετίες ή πιο σύντομα θα έχει στραφεί προς πιο βόρειες περιοχές.
Υπάρχουν όμως προτάσεις για την αναγεννητική γεωργία στη Σίφνο, τη σημασία των τοπικών σπόρων αλλά και τη συμβολή της ελαιοκαλλιέργειας, της συντήρησης των ξερολιθιών και της προστασίας της φύσης και του υγιούς εδάφους στην προστασία του κλίματος και για νέους περιβαλλοντικούς ρόλους για γεωργούς και άλλα επαγγέλματα. Έχουμε συγκεντρώσει ήδη μέσα από μια συνεργασία με τον Ροίκο Θανόπουλο αρκετούς τοπικούς σπόρους και ποικιλίες για την Εθνική Τράπεζα Σπόρων στη Θεσσαλονίκη και έχουμε διατυπώσει από κοινού προτάσεις για το πώς μπορεί να ενισχυθεί η γεωργική δραστηριότητα αξιοποιώντας και τους τοπικούς σπόρους. Προσωπικά και για λογαριασμό του Ανέμου Ανανέωσης έχω καταγράψει πολλές μαρτυρίες προφορικής ιστορίας για την γεωργία στη Σίφνο που θα εμπλουτιστούν αλλά και θα είναι διαθέσιμες δημόσια σε λίγο καιρό. Όλα αυτά αποτυπώνονται σε μια συεκτική πρόταση για τη γεωργία που αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στο Σχέδιο Δράσης.
Διατυπώνονται επίσης προτάσεις που αφορούν στο ρόλο της κοινωνικής οικονομίας για:
– ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών, των υποδομών με βάση “λύσεις με τη φύση”, της ανθεκτικότητας της Σίφνου απέναντι στις νέες απειλές για την υγεία που συνοδεύουν την κατάρρευση του κλίματος αλλά και για τη δημιουργία στη Σίφνου ενός συνεργατικού – με συμμετοχή όλων των Σιφνιών – οίκου ευγηρίας και δομών στήριξης στο σπίτι – προτείνεται μάλιστα και χώρος και μοντέλο λειτουργίας, αξιοποιώντας κατάλληλα παραδείγματα
– την πράσινη μετάβαση και την ενίσχυση των περιβαλλοντικών υποδομών, που είναι σήμερα πολύ αδύναμες στη Σίφνο.
Στο Σχέδιο Δράσης καταγράφονται, επίσης, φαινόμενα που δεν έχουν απασχολήσει ακόμα το νησί, όπως η σταδιακή εισβολή ειδών- εισβολέων στο θαλάσσιο οικοσύστημα της Σίφνου, όπως είναι “νέα” ψάρια που πιάνονται πλέον στα δίκτυα των σιφνιών ψαράδων: γερμανοί – αγριόσαλπες με τα τοξικά πτερύγια, το λιονταρόψαρο και ο τοξικός λαγοκέφαλος που είναι πιθανόν να κυριαρχήσουν επί των άλλων ειδών ψαριών στο μέλλον και να συρρικνώσουν τα φύκια και τα λιβάδια ποσειδωνίας που φαίνεται ότι υποφέρουν ήδη από άλλες αιτίες (αγκυροβόλια και μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας και στη δική μας ζώνη). Οι ψαράδες το βιώνουν αλλά ο περισσότερος κόσμος αγνοεί τις αλλαγές που συντελούνται ήδη στη θάλασσά μας γύρω από τη Σίφνο και στην Αν. Μεσόγειο συνολικά που υπερθερμαίνεται πολύ γρήγορα.
Χρονοδιάγραμμα οριστικοποίησης
Το Σχέδιο Δράσης θα παρουσιαστεί δημόσια κατά αρχάς το 3ο δεκαήμερο του Οκτωβρίου και στην τελική του μορφή τον Νοέμβριο στη Σίφνο. Ελπίζουμε ότι το ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ θα συζητηθεί στο νέο Δημοτικό Συμβούλιο τον Φεβρουάριο 2024. Εμείς θα το καταθέσουμε τον Ιανουάριο 2024 με αίτημα να συζητηθεί. Καλό θα ήταν πάντως και οι 3 συνδυασμό να το μελετήσουν και να πάρουν θέση, ευχαρίστως να συντονίσω μια συζήτηση μεταξύ των 3 επικεφαλής αν μου ζητηθεί.
Πάντως το σχέδιο δημοσιοποιήθηκε αρχές Αυγούστου ώστε να γίνουν παρατηρήσεις και προσθήκες μέχρι τέλη Σεπτεμβρίου (μπορούν να στέλνονται στο wind.sifnos@gmail.com) που θα ληφθούν υπόψη στην διαμόρφωση του τελικού σχεδίου. Ήδη αρκετές δεκάδες Σιφνιοί και Σιφνιές έχουν λάβει ηλεκτρονικά για σχολιασμό το Σχέδιο Δράσης. Δείτε το, κάντε παρατηρήσεις, σχολιάστε, προτείνετε.
Αν δεν το έχετε, ζητήστε να σας το στείλουμε ηλεκτρονικά: ζητήστε το με εμαιλ στο προσωπικό μου nikos.chrysogelos@gmail.com ή καλέστε με στο τηλ 6936672882.
Άλλες ευκαιρίες για συζήτηση
– Στις 27 Οκτωβρίου η ομάδα ΦΛΕΑ μαζί με άλλους φορείς από τη Σίφνο προσκαλεί σε μια “συζήτηση – εργαστήριο για το τοπίο”, στο οποίο όμως συμπυκνώνονται τα προβλήματα αλλά και οι ευκαιρίες που έχουμε ως νησί για να διαμορφώσουμε ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Δείτε την πρόσκληση στο site της ΦΛΕΑ.
– O Άνεμος Ανανέωσης διοργανώσει 23-26 Οκτωβρίου μια δράση για τις ξερολιθιές, εκπαίδευση στην αποκατάσταση, συζήτηση για το ρόλο και τη σημασία τους για την καλλιέργεια, το νερό, το περιβάλλον αλλά και για την προστασία μας απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα.
– Ο Άνεμος Ανανέωσης και άλλοι φορείς θα προσκαλέσουμε κόσμο και από άλλα νησιά για να συζητήσουμε στις 27 Οκτωβρίου τα θέματα αυτά, να ανταλλάξουμε εμπειρίες για τις ξερολιθιές, το τοπίο, εναλλακτικά μοντέλα τουρισμού.
– Επίσης, για μερικές μέρες μεταξύ 23 και 30 Οκτωβρίου θα είναι μαζί μας στη Σίφνο και ο πρόεδρος και ο διευθυντής του παγκόσμιου δικτύου μικρών νησιών SMILO με το οποίο ο Άνεμος Ανανέωσης συνεργάζεται στενά (και) για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων της Σίφνου – διαδικασία και μεθοδολογίες του αξιοποιήσαμε και στην διαμόρφωση του ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο. Στόχος είναι να συζητήσουμε την έναρξη μιας επίσημης διαδικασίας για την σήμανση της Σίφνου ως ενός νησιού που προωθεί τη βιωσιμότητα (SMILO labeling) και τη συγκρότηση μιας αντιπροσωπευτικής και επίσημης Επιτροπής Σίφνου για τον σχεδιασμό και υλοποίηση μιας τέτοιας δέσμευσης. Το Σχέδιο Δράσης είναι ένα σημαντικό εργαλείο και σε αυτό μπορεί να στηριχθεί η προετοιμασία. Δεν είναι όμως όλο αυτό μια διαδικασία για να προσελκύσουμε και άλλους τουρίστες, ήδη έχουμε ξεπεράσει το όριο. Δεν αντέχει η Σίφνος ακόμα περισσότερους τουρίστες, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, ακόμα περισσότερη δόμηση και μάλιστα παντού. Η διαδικασία “Σήμα SMILO” eίναι μια ευκαιρία να μάθουμε και από άλλα νησιά, να μεταφέρουμε δικές μας γνώσεις και καλές πρακτικές σε χιλιάδες άλλα μικρά νησιά αλλά και να διασφαλίσουμε την επιβίωσή μας αλλά και κρατήσουμε τη Σίφνου όπως την έχουμε ζήσει και αγαπήσει, ένα ιδιαίτερο νησί πολιτισμού και φύσης.
Προτάσεις προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς
Οι προτάσεις που περιέχονται στο ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ για τη Σίφνο δεν δεσμεύουν τον Δήμο παρά μόνο τους συντάκτες του ούτε και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όμως θα μεταφερθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Λαμβάνοντας υπόψη και τα ανάλογα Σχέδια Δράσης των υπόλοιπων εταίρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα GRAPE, θα συνταχθεί ένα έγγραφο με προτάσεις και συστάσεις που θα απευθυνθεί και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επίσης θα απευθυνθεί σε ευρωπαϊκά δίκτυα που σχετίζονται με θέματα που διαπραγματεύεται το Σχέδιο Δράσης. Οι προτάσεις και τα καλά παραδείγματα από τη Σίφνο και άλλα νησιά θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν, επίσης, από τα μέλη του δικτύου μικρών νησιών SMILO.
Σχετικά με το πρόγραμμα COSME – GRAPE
Το έργο GRAPE, “Τοπικά κοινωνικά πράσινα σχέδια δράσης για μικρά και περιφερειακά μέρη”, αποσκοπεί στη συνεργασία σε στρατηγικές κοινωνικής και πράσινης ανθεκτικότητας για την προώθηση τοπικών λύσεων σε τοπικά προβλήματα. Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος για την ενιαία αγορά (SMP-COSME). Ξεκίνησε τον Μάιο του 2022 και θα ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2023.
Περιλαμβάνει 4 μικρούς ευρωπαϊκούς δήμους από αγροτικές, ορεινές και νησιωτικές περιοχές: Malegno (Ιταλία), Mirabella Imbaccari (Ιταλία), Bonares (Ισπανία), Σίφνος (Ελλάδα). Κάθε δήμος υποστηρίζεται από έναν τοπικό φορέα κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας: Sol.Co Camunia (Malegno), Fondazione di Comunità di Messina (Mirabella Imbaccari), COOPINTE (Bonares), Wind of Renewal (Σίφνος). Αυτές οι τοπικές συμπράξεις υποστηρίζονται περαιτέρω από ένα ευρωπαϊκό δίκτυο, το REVES – Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πόλεων και Περιφερειών για την Κοινωνική Οικονομία και το FAECTA, το δίκτυο συνεταιρισμών της Ανδαλουσίας. Επικεφαλής αυτής της κοινοπραξίας είναι το Κοινοτικό Ίδρυμα της Μεσσίνας / Fondazione di Comunità di Messina (Σικελία, Ιταλία). Μια συνάντηση εργασίας των εταίρων του προγράμματος πραγματοποιήθηκε στη Σίφνο τον Σεπτέμβριο 2022.
Το έργο αποσκοπεί στον εντοπισμό και την προώθηση ανθεκτικών στρατηγικών για την αντιμετώπιση των οικονομικών, ενεργειακών και κλιματικών κρίσεων σε τοπικό επίπεδο και στη χάραξη διαδρομών για μια βιώσιμη και δίκαιη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, αναπτύσσοντας τοπικές λύσεις για τις τοπικές ανάγκες. Στο πλαίσιο αυτό, η Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία συμβάλλει στην “εδαφική ανθεκτικότητα” μέσω του πειραματισμού καινοτόμων λύσεων που βασίζονται στην αλληλεγγύη, κινητοποιώντας τους τοπικούς φορείς να συνεργαστούν και να χρησιμοποιήσουν τους πόρους τους για να προσαρμοστούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.
