Παρασκευή, 25 Ιουλίου, 2025
27.3 C
Sifnos

ΦΕΥΓΕΙΣ ΤΡΕΛΗ ΧΑΡΑ. ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΤΗ ΣΙΦΝΟ

Γιάννης Ξανθάκης – Κουτσουνάς (βιολί), Φρατζεσκος Τρίχας (λαούτο). Από το βιβλίο του Α. Τρούλλου «Ο Σιφνέικος γάμος με τα τραγούδια και τα ανέκδοτα».

 

Στο ρεπερτόριο του σιφνέικου γλεντιού με τα παραδοσιακά όργανα (βιολί-λαούτο), έχουν ενσωματωθεί τραγούδια της δισκογραφίας της περιόδου από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Μεταγενέστερες περιπτώσεις είναι πιο σπάνιες. Οι τοπικοί, εμπειρικοί συνήθως, οργανοπαίκτες έπαιρναν τα τραγούδια αυτά από τους δίσκους γραμμοφώνου και τα προσάρμοζαν στο σιφνέικο τοπικό ιδίωμα και με την συγκεκριμένη ενορχήστρωση (βιολί-λαούτο). Δεν αποκλείεται ο τρόπος διάδοσης στη Σίφνο να γίνονταν και με άλλο τρόπο (π.χ. από προσωπική αλληλεπίδραση των τοπικών οργανοπαικτών με τους δημιουργούς των τραγουδιών αυτών). Με το πέρασμα των δεκαετιών, ορισμένα από τα τραγούδια αυτά ενσωματώθηκαν πλήρως στο σιφνέικο γλέντι. Εν τω μεταξύ, μπορεί τα τραγούδια αυτά να έκαναν την εποχή που εμφανίστηκαν μεγάλη επιτυχία και να διαδόθηκαν πανελλήνια, αλλά με το πέρασμα του χρόνου ξεχάστηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα ενώ παρέμειναν στη Σίφνο. 

Με την πρόοδο του διαδικτύου και με τις πλούσιες βάσεις δεδομένων που υπάρχουν, είναι πια εύκολο σήμερα να εντοπίσουμε την προέλευση για αρκετά από αυτά. Θα παρουσιάζουμε τέτοια τραγούδια και σκοπούς τα οποία είναι αρκετά γνωστά στα σιφνέικα γλέντια και θα παραπέμπουμε στις πρώτες εκτελέσεις της δισκογραφίας. Θα παραπέμπουμε και σε συνδέσμους για όποιον θέλει να ψάξει πιο πολύ.

To «Φεγγαράκι (ήταν και τότε)» είναι, ίσως, το πιο δημοφιλές «ευρωπαϊκό» κομμάτι (βαλς) σε ένα
Σιφνέικο γλέντι. Για το τραγούδι αυτό δεν γνωρίζουμε πολλά (στιχουργό, συνθέτη, χρονολογία). Στίχοι
που θυμίζουν αυτούς που λέγονται στο Σιφνέικο γλέντι έχουν εντοπιστεί σε συλλογές λαϊκών
τραγουδιών του 19 ου αιώνα. Οι σχετικοί στίχοι έχουν καταγραφεί στην Κωνσταντινούπολη. Μας είναι
άγνωστος ο συνθέτης της μελωδίας και το πότε έγινε αυτή. Εάν παρατηρήσει κανένας τον τρόπο που
εκτελείται το «Φεγγαράκι» στο Σιφνέικο γλέντι θα διαπιστώσει ότι το κομμάτι αποτελείται από δύο
διαφορετικά τμήματα που διαφέρουν ως προς τη μελωδία και το μέτρο των στίχων. Το πρώτο τμήμα
αποτελείται από τις στροφές «Φεγγαράκι ήταν και τότε», «Κάνω την καρδιά μου βάρκα», «Ταξιδεύω
ταξιδεύω». Μετά την εκτέλεση των στροφών αυτών η μελωδία εμφανώς αλλάζει και λέγονται ακόμη
μερικές στροφές που η πρώτη είναι
Φεύγεις τρελή χαρά, γοργά κυλάει ο χρόνος
και μένει τώρα πια του χωρισμού ο πόνος.

Το 1927 ηχογραφήθηκε βαλσάκι με τίτλο «Στην έρημη ρεματιά» με χορωδία και ορχήστρα σε
διεύθυνση του Λουκιανού Γ. Καββαδία (1879-1970).

Ακούγοντας την ηχογράφηση αυτή αναγνωρίζει ότι κομμάτια της αντιστοιχούν στο τμήμα εκείνο που
λέγεται στη Σίφνο με το «Φεγγαράκι»
Το ότι υπάρχει η ηχογράφηση αυτή δεν σημαίνει ότι ο Λ. Καββαδίας είναι και ο δημιουργός του. Ο
Μάρκος Βαμβακάρης (1905-1972), στην αυτοβιογραφία του, αναφερει ότι όταν ήταν μικρός, στη Σύρα,
ήξερε κάποια τραγουδάκια που λεγόταν τότε και σε αυτά αναφέρει ένα βαλς με πρώτη στροφή την:
Στην έρημη τη ρεματιά στην παιδική φωλιά μας
μας έφερε ξανά η άμοιρη καρδιά μας
που είναι η πρώτη στροφή της ηχογράφησης (δεν λέγεται στη Σίφνο). Μάλλον πρόκειται για το ίδιο
τραγούδι και αυτό σημαίνει ότι το τραγούδι είχε δημιουργηθεί αρκετά χρόνια πριν την ηχογράφηση
του Λ. Καββαδία το 1927.
Ευχαριστούμε τον κ. Φώτη Χατζίδη για την πολύτιμη συμβολή του.
Πηγές: Εικονικό Μουσείο Αρχείου Κουνάδη, Ιστότοπος rebetiko.sealabs.net,
Mάρκος Bαμβακάρης, Aυτοβιογραφία (Αγγελ. Βέλλιου Κάιλ), Eκδόσεις Παπαζήση, 1978
Παρόλο που τα τραγούδια αυτά δεν προέρχονται από τη Σίφνο, ο τρόπος που διαμορφώθηκαν
από τους τοπικούς οργανοπαίκτες και τον κόσμο και το ύφος που αποκρυσταλλώθηκε τα καθιστά
αναπόσπαστο μέρος της Σιφνέικης παράδοσης. Εάν θέλετε να δείτε πώς διαμορφώθηκαν, πάρτε τα
βιολιά και ζητήστε να σας τα παίξουν.

Άλλες αναρτήσεις:

1. «Εκατό χιλιάδες λίρες» https://kaipoutheos.gr/2022/07/%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bf%cf%85%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%b4%ce%b9%cf%83%ce%ba%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%b9%ce%b1%cf%83-%cf%83%cf%84%ce%b7-%cf%83%ce%b9%cf%86%ce%bd%ce%bf-2.html
2. «Η σκληρή καρδιά σου» https://kaipoutheos.gr/2022/06/%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bf%cf%85%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%b4%ce%b9%cf%83%ce%ba%ce%bf%ce%b3%cf%81%ce%b1%cf%86%ce%b9%ce%b1%cf%83-%cf%83%cf%84%ce%b7-%cf%83%ce%b9%cf%86%ce%bd%ce%bf.html
3. «Απονε τύραννε» https://kaipoutheos.gr/2022/07/%ce%b1%cf%80%ce%bf%ce%bd%ce%b5-%cf%84%cf%85%cf%81%ce%b1%ce%bd%ce%bd%ce%b5-%ce%bc%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%b5%cf%83%cf%84%cf%81%ce%b5%cf%88%ce%b5%cf%83-%cf%84%ce%b7-%ce%b6%ce%b7%cf%83%ce%b7.html
4. «Ωρες σε κρυφοκοιτάζω (σου σου σου και πίτσι πίτσι) https://kaipoutheos.gr/2022/07/%cf%89%cf%81%ce%b5%cf%83-%cf%83%ce%b5-%ce%ba%cf%81%cf%85%cf%86%ce%bf%ce%ba%ce%bf%ce%b9%cf%84%ce%b1%ce%b6%cf%89-%cf%83%ce%bf%cf%85-%cf%83%ce%bf%cf%85-%cf%83%ce%bf%cf%85-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%cf%80%ce%b9.html

 

 

5«ΓιώργοςΜητσάκης» https://kaipoutheos.gr/2022/07/%ce%b3%ce%b9%cf%89%cf%81%ce%b3%ce%bf%cf%83-%ce%bc%ce%b7%cf%84%cf%83%ce%b1%ce%ba%ce%b7%cf%83-%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bf%cf%85%ce%b4%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%b4%ce%b9%cf%83%ce%ba%ce%bf.htm

6. «Καημό μες στην καρδούλα μου» https://kaipoutheos.gr/2022/07/%ce%ba%ce%b1%ce%b7%ce%bc%ce%bf-%ce%bc%ce%b5%cf%83-%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%ba%ce%b1%cf%81%ce%b4%ce%bf%cf%85%ce%bb%ce%b1-%ce%bc%ce%bf%cf%85-%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bf%cf%85%ce%b4%ce%b9%ce%b1.html

Πηγή: https://kaipoutheos.gr/2022/08/%ce%bd%cf%85%cf%87%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%b5-%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%83-%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%bf%cf%85%cf%83-%ce%bc%ce%b1%cf%81%cf%89-%ce%bc%ce%b1%cf%81%cf%89-%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bf.html

7. «Νύχτα μες στους δρόμους. Μάρω-Μάρω». https://kaipoutheos.gr/2022/08/%ce%bd%cf%85%cf%87%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%b5-%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%83-%ce%b4%cf%81%ce%bf%ce%bc%ce%bf%cf%85%cf%83-%ce%bc%ce%b1%cf%81%cf%89-%ce%bc%ce%b1%cf%81%cf%89-%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bf.html

8. “Μες στα μαχαίρια θα μπλεχτώ»

https://kaipoutheos.gr/2022/08/%ce%bc%ce%b5%cf%83-%cf%83%cf%84%ce%b1-%ce%bc%ce%b1%cf%87%ce%b1%ce%b9%cf%81%ce%b9%ce%b1-%ce%b8%ce%b1-%ce%bc%cf%80%ce%bb%ce%b5%cf%87%cf%84%cf%89-%cf%84%cf%81%ce%b1%ce%b3%ce%bf%cf%85%ce%b4%ce%b9%ce%b1.html

Top επιλογές της εβδομάδας

“Έμφραγμα”στο λιμάνι της Σίφνου.Ο κόσμος περίμενε όρθιος μέσα στον καύσωνα πάνω από μία ώρα.Βίντεο

Άσχημη εμπειρία είχαν όσοι ταξίδευαν σήμερα το απόγευμα από την Σίφνο. Κάποιοι από αυτούς περίμεναν μέχρι και μία ώρα μέσα στον καύσωνα αφού το στέγαστρο υποδοχής εκτός του ότι δεν έχει κλιματισμό είναι πολύ μικρό και έτσι είδαμε ηλικιωμένους και...

Ταξιδέψαμε με το TERA JET 2-Πλάνα από τη γέφυρα και την αναχώρηση από Πειραιά.Βίντεο

Γεμάτο καθημερινά το λιμάνι του Πειραιά και τα πλοία με υψηλές πληρότητες αφού έχουν ξεκινήσει διακοπές οι αδειούχοι του Ιουλίου. Το νέο εντυπωσιακό ταχύπλοο της seajets TERA JET 2 μέχρι και αύριο Κυριακή 20 Ιουλίου θα ταξιδεύει στην γραμμή των Δ...

Προφήτης Ηλίας(Αψηλός)στη Σίφνο, ένα από τα ομορφότερα πανηγύρια στο Αιγαίο.Βίντεο-φωτογραφίες

Χθες Σάββατο 19 Ιουλίου 2025 βράδυ είχαμε την χαρά να συμμετέχουμε σε ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του καλοκαιριού σε όλο το Αιγαίο.Είναι το πανηγύρι στον Προφήτη Ηλία τον Αψηλό, στην Σίφνο.Το καστρο-Μονάστερο του Προφητη Ηλία είναι κτισμένο στο ψ...

Μία μοναδική βράβευση.Σίφνος και Αλεξανδρούπολη τίμησαν τον Γιάννη τον Φώσκολο για την συνδρομή του στον Προφήτη Ηλία.Βίντεο-φωτογραφίες

Μία μοναδική βράβευση Την Κυριακή 20 Ιουλίου 2025, ανήμερα της μεγάλης εορτής του Προφήτη Ηλία, εσυνέβη κάτι πολύ όμορφο στην Σίφνο. Η επιτροπή του Μοναστηριού του Προφήτη Ηλία του Αψηλού, του Αη Νηγιά, ετίμησε με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο ...

ONEIROPAGIDA HELI PARTY…Έρχεται από τον Σύλλογο νεολαίας Σίφνου ΣΥ.ΝΕ.ΣΙ.

Το πρώτο πάρτυ του Συλλόγου νεολαίας Σίφνου ΣΥ.ΝΕ.ΣΙ. έρχεται... Στην "ΟΝΕΙΡΟΠΑΓΙΔΑ", στον δρόμο προς Άγιο Συμεών με υπέροχη θέα στο λιμάνι των Καμαρών Σίφνου. Την ερχόμενη Κυριακή 27 Ιουλίου 2025 στις 22.00 Ο DJ FOTISCO & frieds θα σας...
16,979ΥποστηρικτέςΚάντε Like
1,148ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
1,094ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
12,718ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img
spot_img

Σχετικά άρθρα

Κατηγορίες